Úc – Lục địa đang trôi nhanh nhất thế giới và câu chuyện khiến GPS phải “cập nhật vị trí”

Nếu chỉ nhìn bề mặt Trái Đất, chúng ta dễ nghĩ rằng các châu lục đứng yên và bất biến. Tuy nhiên, ở khía cạnh địa chất, toàn bộ bề mặt hành tinh lại luôn ở trong trạng thái chuyển động liên tục. Hiện tượng này do hoạt động của các mảng kiến tạo, những khối khổng lồ cấu thành vỏ Trái Đất, không ngừng dịch chuyển, va chạm hoặc tách rời nhau.

Trong số đó, Úc là khối lục địa đang trôi nhanh nhất trên hành tinh. Theo số liệu từ Cơ quan Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ (NOAA), Úc hiện đang dịch chuyển về phía bắc với tốc độ khoảng 7 cm/năm – tương đương với tốc độ mọc tóc hoặc móng tay của con người. Trong khi đó, phần lớn các lục địa khác chỉ di chuyển với tốc độ trung bình khoảng 1,5 cm/năm.

Điều này đồng nghĩa, chỉ trong vài thập kỷ, cả lục địa Úc đã trôi dạt gần 2 mét, tạo nên thách thức lớn cho nhiều công nghệ hiện đại, đặc biệt là hệ thống định vị GPS.

---

Vì sao Úc di chuyển nhanh đến vậy?

Khi nhắc đến sự dịch chuyển này, các nhà khoa học thực chất đang nói đến mảng kiến tạo Ấn – Úc. Mảng này bao gồm:

• Toàn bộ lục địa Úc
• Đảo Tasmania
• Một phần Papua New Guinea
• New Zealand
• Một phần đáy Ấn Độ Dương

Với tốc độ dịch chuyển hiện tại, các nhà nghiên cứu dự đoán trong vài chục triệu năm tới, mảng Ấn – Úc có thể va chạm với mảng Á – Âu, đặc biệt là rìa phía Nam gồm Đông Nam Á và Trung Quốc. Một số giả thuyết thậm chí cho rằng sự kiện này sẽ góp phần hình thành nên một siêu lục địa mới, tạm đặt tên là Austrasia.

---

Dấu ấn lịch sử: Úc từng nằm trong siêu lục địa Gondwana

Hiện tượng các châu lục thay đổi vị trí vốn không phải là điều mới mẻ. Khoảng 200 triệu năm trước, Úc từng là một phần của Gondwana – siêu lục địa khổng lồ bao trùm hầu hết bán cầu Nam, bao gồm cả châu Phi, Nam Mỹ, Ấn Độ và Nam Cực.

Trong khi đó, các khối lục địa phương Bắc (châu Âu, châu Á và Bắc Mỹ) từng hợp nhất thành một siêu lục địa riêng biệt gọi là Laurasia. Chính quá trình tách – nhập liên tục của các mảng kiến tạo đã định hình nên bản đồ thế giới ngày nay.

---

Khi GPS phải “theo kịp” sự dịch chuyển của Úc

Trong đời sống hàng ngày, sự dịch chuyển vài centimet mỗi năm gần như không thể nhận ra. Tuy nhiên, với công nghệ hiện đại như hệ thống định vị toàn cầu (GPS), sai số này lại tạo nên hậu quả đáng kể.

Các hệ thống định vị như GPS (Mỹ), GLONASS (Nga), Galileo (châu Âu) hay BeiDou (Trung Quốc) đều dựa vào vệ tinh và hệ tọa độ cố định để xác định vị trí trên mặt đất. Khi cả một lục địa trôi dạt vài mét trong vài chục năm, tọa độ trên bản đồ kỹ thuật số sẽ dần lệch khỏi vị trí thực tế.

Trường hợp này đã từng xảy ra ở Úc. Cho đến năm 2017, quốc gia này vẫn dùng hệ tọa độ được thiết lập từ năm 1994. Sau 23 năm, vị trí thực tế của lục địa đã lệch tới 1,6 mét so với dữ liệu bản đồ. Điều này gây ra nhiều bất cập, từ điều hướng giao thông, quy hoạch đô thị cho tới các ngành đòi hỏi độ chính xác cao như nông nghiệp công nghệ cao hay robot tự hành.

Để khắc phục, chính phủ Úc buộc phải tiến hành một bước điều chỉnh quan trọng: dịch chuyển hệ tọa độ quốc gia 1,8 mét về phía đông bắc nhằm đồng bộ lại với vị trí thực tế của lục địa.

---

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Sự dịch chuyển nhanh chóng của Úc không chỉ là một hiện tượng địa chất thú vị, mà còn mang nhiều ý nghĩa:

• Đối với khoa học Trái Đất: Giúp các nhà địa chất hiểu rõ hơn về sự vận động của mảng kiến tạo, từ đó dự đoán được các biến đổi trong tương lai.
• Đối với công nghệ: Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cập nhật hệ thống định vị thường xuyên để đảm bảo độ chính xác cho các ngành như viễn thông, giao thông thông minh, nông nghiệp hiện đại, khảo sát và xây dựng.
• Đối với viễn cảnh lâu dài: Khả năng hình thành một siêu lục địa mới là minh chứng cho tính “sống động” của hành tinh chúng ta – một Trái Đất luôn thay đổi, không hề tĩnh tại như ta tưởng.

| Tìm hiểu thêm thông tin chi tiết:

1. Các chương trình định cư Úc.
2. Các chương trình định cư New Zealand.

Mọi thắc mắc quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi theo số Hotline: 0901 988 876 hoặc qua Email: enquiry@johnhu.com.vn.